0
0
Schrijver David Van Reybrouck is op missie: “Tot op de dag van vandaag is er sprake van plunderingen ten bate van een zeer kleine minderheid. We zijn de toekomst aan het koloniseren.” Hij noemt dit klimaatkolonialisme, net zoals we honderden jaren lang rijkdom uit zogenaamde koloniën roofden (Indonesie, Suriname, Afrika, India). Nu maken we alles op, toekomstige generaties zitten met de rekening en die is niet mals: opwarming van de aarde, tekort aan drinkwater en vooral een onveilige wereld.
Economische motivatie
Her rijke Westen (Amerika, Canada, Europa, Australië en Japan) vormen tezamen maar 19 procent van de wereldbevolking, maar zijn verantwoordelijk voor 92 procent van de uitstoot van CO2-gassen. Terwijl Afrika, Latijns Amerika en het Midden-Oosten dus maar voor 8 procent verantwoordelijk zijn.” We zijn machtig maar nemen niet de bijpassende verantwoordelijkheid.
Van Reybrouck (51) ziet de parallellen met het verleden, de jaren waarin Nederland – en vele andere landen in het Westen – in de koloniën mensen doodden of tot slaaf maakten en er grondstoffen werden geroofd. Zijn indringende boek hierover, Revolusi, met al meer dan honderdduizend verkochte exemplaren, is een wereldwijde bestseller geworden. Het boek laat zien hoezeer het Westen zich ten koste van het Zuiden verrijkte. Nederland houdt zich nu volop bezig met de periode van de dekolonisatie, de periode van 1945 tot 1949. Die nieuwe bewustwording is goed: van een blinde vlek is het een zwarte bladzijde geworden. De Nederlandse koning heeft zich verontschuldigd voor de oorlog van 1945 tot 1949, en premier Rutte heeft dat ook nog een keer gedaan. In Nederland lijkt echter het gevoel te leven dat het in de periode voor 1945 wel oké was, terwijl de hoofdmotivatie toch vooral exploitatie was: goedkope grondstoffen, goedkope arbeidskrachten, nieuwe afzetmarkten. De economische motivatie was het belangrijkste.”
Hebben we van het verleden niks geleerd?
,,We zijn nog steeds bezig het zuiden uit te buiten. Onze westerse levensstijl is zeer gericht op consumptie: wij stoten daardoor zeer veel broeikasgassen uit. Maar het zijn andere landen die dat voelen. We moeten ons daar veel meer bewust van zijn en in die zin het historische bewustzijn doortrekken naar vandaag. Mensen kúnnen veranderen, dat heeft de geschiedenis aangetoond. Maar ik denk dat we ons nauwelijks bewust zijn van wat ons gedrag elders teweegbrengt. Pakistan is overstroomd door onze levensstijl, dat weten heel veel mensen niet.
Er is een gebrek aan kennis en ik zie het als mijn taak als schrijver om te zorgen dat de mensen zich juist wél bewust worden van waar ze verantwoordelijkheid voor dragen. Want de eerste stap om gedragsverandering te bewerkstelligen, is bewustzijn creëren.”
Afscheid van luxe leven
“Het is belangrijk dat we beseffen dat we tot op de dag van vandaag voordeel genieten van ons koloniaal verleden. Dat we daar onze welvaart, onze gezondheidszorg en wat al niet meer aan te danken hebben. Als je je daar bewust van bent, noopt dat tot nederigheid. Wat er destijds gedaan is, was niet fraai. Maar de natuurrampen die er nu in het zuiden zijn, zijn ook het gevolg van wat we nú doen. Dat moeten we óók beseffen. Het is tijd dat we afscheid nemen van onze decadente levensstijl, waarbij we veel kleren kopen, ons volproppen met eten, verre luxereizen maken. Daar mogen we best eens bij stilstaan.
Daarbij is ook wetgeving van belang. Want wat we moeten gaan doen, is zeker niet allemaal leuk en gaat pijn doen. En dan is het goed als dingen opgelegd worden. Ik denk alleen dat de politiek vaak te bang is om maatregelen te nemen, dus we moeten ons geen illusies maken.
De protesten van de boeren die je nu in Nederland ziet, zullen we ook in andere sectoren gaan zien. En ik snap die woede. De welvaart is toegenomen, maar op zo’n manier dat de elite rijker is geworden en de middenklasse armer.
De mens zou per jaar niet meer dan 3 ton CO2 moeten uitstoten. Arm Nederland zit daar ongeveer al aan, rijk Nederland stoot meer dan 30 ton uit. Dus de politiek zou de bovenlaag moeten aanpakken. Want het heeft geen zin om de natuur te redden door de armen te straffen. Dus ik begrijp de boosheid die er bij veel mensen is.
Maar toch kunnen we niet anders dan afscheid nemen van onze huidige manier van leven. Want dat is beter voor onze gezondheid, voor het milieu, voor ons portemonnee, voor de wereld, voor onze kinderen. Met die boodschap ben ik op pad.”
